Nieuczciwa konkurencja w teorii i praktyce - przykłady, czyny, zwalczanie

Nieuczciwa konkurencjaTematem artykułu są zachowania, czyny, przykłady nieuczciwej konkurencji, stosowanej przez firmy działające w szerokim wachlarzu branż, które posuwają się do nieetycznych posunięć w działaniach reklamowych w celu osiągnięcia przewagi konkurencyjnej nad bezpośrednimi konkurentami na danym rynku.

Czym jest konkurencja? Pojęcie konkurencji

Na początku należy zdefiniować pojęcie konkurencji, które charakteryzuje ją jako proces, w którym podmioty gospodarcze rywalizują ze sobą w zawieraniu transakcji handlowych, próbując przedstawić konsumentowi bardziej atrakcyjną ofertę niż ich konkurent, co jest spowodowane faktem realizowania swoich własnych interesów, a co za tym idzie - osiąganiu wymiernych korzyści.

Firmy konkurują ze sobą w oparciu o chociażby cenę czy jakość oferowanej usługi, bądź produktu, jednak często również klienci są zmuszeni do konkurowania, między sobą o dany produkt lub usługę, co może być spowodowane zaistnieniem szeregu czynników, które czynią produkt lub usługą, unikalną i trudno dostępną.

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

Na czym polega więc termin nieuczciwej konkurencji?

Zgodnie z art. 3. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993, mianem nieuczciwej konkurencji określa się działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, które narusza prawo lub interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Przykłady, czyny nieuczciwej konkurencji

Ustawa szeroko rozwija omawiane zagadnienie w 21 artykułach wskazujących na działania, które mogą zostać uznane za nieuczciwe. W dalszej części zostanie omówionych kilka sytuacji, w których zastosowanie mają definicje nieuczciwości w biznesie, które wskazuje ustawa.

  • Na początek art. 5 ustawy, który brzmi następująco - "Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klienta w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa". Przykładem praktycznym naruszenia tego artykułu, może być masowe wykorzystywanie logotypu UEFA EURO 2012 w Polsce oraz Ukrainie w czasie trwania turnieju. Podmioty gospodarcze zajmujące się produkcją i handlem sprzedawały na rynku różnego rodzaju pamiątki z logiem turnieju, mimo braku licencji na posługiwanie się logiem Euro 2012. W ten sposób godziły one w interesy firm, które zainwestowały kapitał w nabycie oficjalnej licencji na używanie dobra niematerialnego jakim było prawo do korzystania z logo turnieju UEFA Euro 2012, co bez wątpienia kwalifikowało się do uznania takich praktyk mianem nieuczciwych.
  • Art. 8 ustawy - "Czynem nieuczciwej konkurencji jest opatrywanie towarów lub usług fałszywym lub oszukańczym oznaczeniem geograficznym wskazującym bezpośrednio lub pośrednio na kraj, region lub miejscowość ich pochodzenia albo używanie takiego oznaczenia w działalności handlowej, reklamie, listach handlowych, rachunkach i innych dokumentach". Praktycznym przykładem naruszenia tego artykułu, może być używanie niezgodnego z prawdą określenia swoich produktów przez producentów truskawek z województwa pomorskiego, którzy w celu podniesienia atrakcyjności swojego produktu dopuszczali się określenia ich mianem "Truskawki Kaszubskiej", która jest nazwą zastrzeżoną, a jej używanie jest możliwe tylko w przypadku wystąpienia o odpowiedni certyfikat, którego uzyskanie jest warunkowane spełnieniem szeregu rygorystycznych wymagań dotyczących chociażby miejsca czy sposobu uprawy.
  • Art. 11 ustawy - "Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawionej, jeżeli zagraża istotnym interesom przedsiębiorcy". Przykładem naruszenia tego zapisu, są działania konkurujących przedsiębiorstw, mające na celu przechwycenie kluczowych informacji o konkurencie, które mogą dać przewagę na rynku. Mogą one dotyczyć na przykład nielegalnego zdobycia informacji i dokumentacji dotyczącej wprowadzenia na rynek nowego produktu i wykorzystaniu ich do uprzedzenia w działaniu konkurenta. W momencie braku zastrzeżenia przez twórcę koncepcji w formie chociażby patentu, ciężko jest udowodnić konkurencji nielegalne wykorzystanie pomysłu, którego autorem jest pion lub jednostka danej firmy. Obecnie często praktykowane jest wprowadzanie klauzul i szeregu zastrzeżeń w umowach o pracę, które zobowiązują pracownika do zachowania tajemnicy służbowej, a nawet zakazu pracy w podmiocie konkurencyjnym w przypadku wypowiedzenia umowy, przez pewien okres czasu, pod groźbą kary finansowej nałożonej zgodnie z postanowieniem umowy. Tego typu klauzule mają chronić pracodawcę przed wyciekiem informacji, który może powodować utratę chociażby bazy klientów.
  • Art. 13 ustawy o nieuczciwej konkurencji, który brzmi następująco - "Czynem nieuczciwej konkurencji jest naśladowanie gotowego produktu, polegające na tym, że za pomocą technicznych środków reprodukcji jest kopiowana zewnętrza postać produktu, jeżeli może wprowadzić klienta w błąd co do tożsamości producenta lub produktu". Problem tego typu nieuczciwej konkurencji jest szczególnie duży w branży odzieżowej, gdzie masowo podrabiane są produkty prestiżowych marek. Nieuczciwe podmioty wypuszczają na rynek produkty bardzo przypominające te, które dostępne są w sklepach prestiżowych, znanych marek o niepodważalnej renomie przez co te produkty stają się atrakcyjniejsze dla klienta, zwłaszcza ze względu na to, że są one zazwyczaj w stosunkowo niższej cenie. Firmowanie ich zastrzeżonym znakiem producenta, to kolejna kwestia, która godzi w interesy prawnie upoważnionego producenta. Produkty podrabiane są często produkowane z materiałów o zdecydowanie niższej jakości, przez co ewentualne trudności klienta dotyczące rozpoznania towaru podrobionego mogą negatywnie odbijać się na prestiżu oficjalnego producenta, tym samym godząc w jego wizerunek, odbijając się w większym lub mniejszym stopniu na jego wynikach sprzedażowych.
  • Artykuł 14 - "Czynem nieuczciwej konkurencji jest rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzeniu szkody". Przykładem naruszenia tego artykułu jest wprowadzanie klientów w błąd np. w ramach kampanii reklamowych poprzez powoływanie się na autorytet jakiejś uznanej instytucji, która rzekomo uznała produkt powołującej się firmy za z jakichś względów najlepszy na rynku.
  • Art. 16, podpunkt 6, odnoszący się do reklamy mówiący, że "Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest reklama porównawcza, chyba, że zawiera informacje prawdziwe i użyteczne dla klientów". Przykładem naruszenia tego artykułu są kampanię promocyjne marketów, w których porównują ceny koszyka z określonymi produktami w swoim sklepie, do cen placówek konkurencyjnych. W procesie sądowym dwóch sieci marketów, uznano, że taki rodzaj reklamy porównawczej nie jest rzetelny, ze względu na fakt porównywania najtańszych produktów będących marką własną, które nie są produktami identycznymi w kontekście producenta, gramatury i innych czynników, co wprowadza klienta w błąd, ponieważ bazuje tylko na cenie produktu, nie uwzględniając innych czynników, ponadto cena produktu zmienia się dynamicznie w związku z chociażby promocjami, co daje możliwość przygotowania podmiotowi stosującemu ten typ reklamy dostosowania cen w taki sposób, by dany asortyment był relatywnie tańszy od podobnego lub identycznego produktu u konkurencji na czas trwania kampanii promocyjnej.

Zwalczanie nieuczciwej konkurencji

Na zakończenie należy podkreślić, że naruszenie ustawy o nieuczciwej konkurencji niesie za sobą konsekwencje, która wiąże się między innymi z wysokimi karami pieniężnymi czy koniecznością prostowania fałszywych informacji w mediach, co bez wątpienia negatywnie wpływa na wizerunek producenta lub usługodawcy oraz jego marki.

Komentarze